از دیدگاه قانون مجازات اسلامی نحوه جبران ضایعات جسمی را می توان به سه دسته عمده تقسیم نمود که بهتر است پیش از بررسی آن، اصطلاح دیه و ارش را به صورت مختصر توضیح دهیم

دیه

دیه اعم از مقدر و غیرمقدر مالی است که در شرع مقدس برای ایراد جنایت غیرعمدی بر نفس، اعضا و منافع، یا جنایت عمدی در مواردی که به هر جهت قصاص ندارد، به موجب قانون مقرر می شود.

شارع مقدس برای اغلب اندام های بدن انسان براساس نوع صدمه وارده، دیه مشخص را تعیین نموده است و در اینگونه موارد وظیفه قاضی تنها تشخیص موضوع یعنی صدمه وارده می باشد اما برای بعضی صدمات دیه معین و مشخص ذکر نشده و در اینگونه موارد قاضی وظیفه دارد برای عضو صدمه دیده ارش تعیین نماید.

ارش

ارش، دیه غیرمقدر است که میزان آن در شرع مقدس تعیین نشده است و دادگاه با لحاظ نوع و کیفیت جنایت و تاثیر آن بر سلامت مجنی‌علیه و میزان خسارت وارد شده، با درنظر گرفتن دیه مقدر و جلب نظر کارشناس، میزان آن را تعیین می کند.

پرداخت دیه

جبران ضایعات جسمی

1. آسیب هایی که دارای دیه مقدر هستند:

مانند ماده 635 در مورد آسیب های دایمی: قطع کردن یا از بین بردن هریک از دست ها از مفصل مچ به شرط آنکه دارای انگشتان کامل باشد، موجب نصف دیه کامل است، خواه مجنی علیه دارای دو دست، یا به هر علت دارای یک دست باشد.

مانند ماده 709 در مورد آسیب های موقت: جراحات سر و صورت و دیه آنها به ترتیب ذیل است:

الف. حارصه: خراش پوست بدون آنکه خون جاری شود، یک صدم دیه کامل
ب. دامیه: جراحتی که اندکی وارد گوشت شود و همراه با جریان کم یا زیاد خون باشد، دوصدم دیه کامل
پ. متلاحمه: جراحتی که موجب بریدگی عمیق گوشت شود لکن به پوست نازک روی استخوان نرسد، سه صدم دیه کامل
ت. سمحاق: جراحتی که به پوست نازک روی استخوان برسد، چهارصدم دیه کامل
ث. موضحه: جراحتی که پوست نازک روی استخوان را کنار بزند و استخوان را آشکار کند، پنج صدم دیه کامل
ج. هاشمه: جنایتی که موجب شکستگی استخوان شود گرچه جراحتی را تولید نکند، ده صدم دیه کامل
چ. مُنَقَّله: جنایتی که درمان آن جز با جابه جا کردن استخوان میسر نباشد، پانزده صدم دیه کامل
ح. مامومه: جراحتی که به کیسه مغز برسد، یک سوم دیه کامل
خ. دامغه: صدمه یا جراحتی که کیسه مغز را پاره کند، که علاوه بر دیه مامومه، موجب ارش پاره شدن کیسه مغز نیز می باشد.
تبصره ۱ – جراحات گوش، بینی، لب، زبان و داخل دهان، در غیر مواردی که برای آن دیه معین شده است، در حکم جراحات سر و صورت است.
تبصره ۲ – ملاک دیه در جراحتهای مذکور، مقدار نفوذ جراحت بوده و طول و عرض آن تاثیری در میزان دیه ندارد.
تبصره ۳ – جنایت بر گونه درصورتیکه داخل دهان را نمایان نسازد، موجب یک بیستم دیه کامل و اگر به نحوی باشد که داخل دهان را نمایان سازد، موجب یک پنجم دیه کامل است. در این مورد چنانچه پس از بهبودی جراحت، اثر و عیب فاحشی، درصورت باقی بماند، علاوه بر آن، یک بیستم دیه دیگر نیز باید پرداخت شود.
تبصره ۴ – هرگاه جنایت موضحه صورت بعد از التیام، اثری از خود بر جای بگذارد، علاوه بر دیه موضحه، یک هشتادم دیه کامل نیز ثابت است و هرگاه جنایت در حد موضحه نبوده و بعد از التیام اثری از آن باقی بماند، علاوه بر دیه جنایت، یکصدم دیه کامل نیز ثابت است و چنانچه جنایت، شکافی درصورت ایجاد کند دیه آن هشت صدم دیه کامل است.

2. آسیب هایی که دارای دیه مقدر نمی باشند اما قانون گذار صراحتا خواهان تعیین ارش برای آن ها شده است:

مانند ماده 617 در مورد آسیب های دایمی: دندان های اضافی به هر نام که باشد و به هر نحو که روییده باشد، اگر در کندن آنها نقصی حاصل شود، ارش ثابت می گردد و اگر هیچگونه نقصی حاصل نشود، ارش نیز ندارد.

مانند ماده 710 در مورد ضایعات موقت: هرگاه یکی از جراحتهای مذکور در بندهای(الف)تا(ث) ماده(۷۰۹) این قانون در غیر سر و صورت واقع شود، درصورتی که آن عضو دارای دیه معین باشد، دیه به حساب نسبت های فوق از دیه آن عضو تعیین می شود و اگر آن عضو دارای دیه معین نباشد، ارش ثابت است.

3. آسیب هایی که در قانون به آنها اشاره نشده اما با توجه به ضرورت قانونی (ماده 449 قانون مجازات اسلامی) باید ارش صدمه تعیین شود:

مانندشکستگی جناغ سینه، دررفتگی مفصلی

بدون دیدگاه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *